Theo các chuyên gia, lộ trình chuyển đổi số cho DNNVV tại Việt Nam được khuyến nghị thực hiện chuyển đổi dần từ “doing digital” sang “being digital”. Các giai đoạn này là tương đối, tùy vào tình trạng thực tế, mục tiêu và tiềm lực của từng doanh nghiệp có thể thực hiện song song hoặc nối tiếp nhau.
Thông tin tổng hợp từ Báo cáo của Cisco & IDC năm 2020 về mức độ trưởng thành số của các doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) tại 14 quốc gia thuộc khu vực châu Á-Thái Bình Dương đã cho thấy 31% doanh nghiệp đang ở giai đoạn đầu của chuyển đổi số, giảm 8% so với năm 2019; 53% các doanh nghiệp đang trong giai đoạn tiếp theo (“Observer” - “Quan sát”), tăng 3% so với năm 2019; 13% doanh nghiệp trong giai đoạn “Thách thức” (Challenger) và 3% các doanh nghiệp đã “Trưởng thành” (“Native”), tăng lần lượt 4% và 1% so với năm 2019. Điều đó cho thấy các DNNVV chủ yếu vẫn đang tìm hiểu và mới ở bước đầu của chuyển đổi số.

Quá trình số hóa của các DNNVV tại Việt Nam có thể đóng góp từ 24-30 tỷ USD vào GDP năm 2024. Tuy nhiên, vẫn còn hơn 70% DNNVV tại Việt Nam phản ứng thụ động với những thay đổi của thị trường.
Ảnh minh họa

Khảo sát của Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) và Tổ chức Xúc tiến thương mại Nhật Bản (JETRO) thực hiện với 400 doanh nghiệp Việt Nam trong năm 2020, vẫn còn nhiều rào cản cản bước doanh nghiệp chuyển đổi số như: chi phí ứng dụng công nghệ số cao, thiếu cơ sở hạ tầng công nghệ số, sợ rò rỉ dữ liệu cá nhân/doanh nghiệp, thiếu nhân lực nội bộ để ứng dụng công nghệ số, thiếu thông tin về công nghệ số…

Hiện đã có tới 72% DNNVV đang tìm cách chuyển đổi số để đưa các sản phẩm và dịch vụ mới ra thị trường. Thêm nữa, các doanh nghiệp lớn còn có bộ phận công nghệ thông tin, nhưng với DNNVV hiểu về công nghệ số đã là khó và hạn chế. Trong khi quá trình chuyển đổi số còn vướng nhiều rào cản khác như quy định, quy tắc công ty không phù hợp số hóa; thiếu cam kết, hiểu biết của người lao động và của lãnh đạo doanh nghiệp… Nhưng khi được tiếp cận tài liệu Hướng dẫn chuyển đổi số của Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhiều DNNVV cho biết họ đã tự tin hơn khi tham gia chuyển đổi số. Tài liệu hướng dẫn này được xây dựng bởi các chuyên gia Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025 của Bộ Kế hoạch và Đầu tư, phối hợp với Dự án USAID LinkSME triển khai thực hiện.

Bà Hoa Nguyễn, CEO của Công ty cổ phần EUBIZ cho biết, từ cuối năm 2019, EUBIZ Viet Nam JSC là đơn vị sản xuất, chế biến, xuất khẩu hạt điều đã mong muốn thực hiện chuyển đổi số (ERP, truy xuất nguồn gốc) nhằm tạo ra các lợi thế cạnh tranh trên thị trường, tối ưu hóa chi phí trong quá trình sản xuất, đồng thời đáp ứng yêu cầu của quốc tế cần một hệ thống khép kín với các nhà nhập khẩu quốc tế. Quyết tâm làm thì đã có, nhưng thiếu phương pháp thực hiện và người dẫn đường. Biết rằng chuyển đổi số rất quan trọng, nhưng EUBIZ không biết phải bắt đầu từ đâu? Làm sao để chuyển đối số tiết kiệm nhất có thể? Những lo lắng, băn khoăn của EUBIZ đã được giải quyết khi, công ty được tiếp cận với tài liệu Hướng dẫn chuyển đổi số cho doanh nghiệp.

Nếu các doanh nghiệp đã đủ quyết tâm, đủ sẵn sàng, mà gặp các vấn đề như EUBIZ, thiết nghĩ đây là tài liệu quan trọng để đọc và xây dựng cho mình một lộ trình triển khai. Có những thứ trước sau gì cũng phải làm (xu thế thế giới) thì hãy làm trước, làm bài bản để tạo ra lợi thế cho doanh nghiệp mình, bà Hoa cho biết thêm.

Ông Nguyễn Trọng Thiệu, chủ hệ thống sửa chữa Laptop 24h.com chia sẻ, chúng tôi đã nghiên cứu và thực hiện chuyển đổi số trong vòng 3 năm nay. Trong năm 2021, được sự cho phép của Cục Phát triển doanh nghiệp, chúng tôi đã tiếp cận tài liệu Hướng dẫn chuyển đổi số rất sớm. Tài liệu này mang lại các giá trị đặc biệt cho phần chuyển đổi số sales và marketing.

Tài liệu hướng dẫn đã giúp tôi thấu hiểu hơn trong kết nối giữa sales và marketing cùng với các hoạt động bên trong doanh nghiệp, tạo ra sự liên kết thống nhất. Bên cạnh đó, tài liệu cũng đề cập tới một lĩnh vực vô cùng quan trọng cho DNNVV đó là quản trị và bảo mật thông tin. Tôi cũng đã áp dụng công cụ đánh giá mức độ sẵn sàng chuyển đổi số và thấy đây là một công cụ rất hay.

Nhằm tăng cường thúc đẩy chuyển đổi số trong doanh nghiệp, nhất là DNNVV, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đang phối hợp cùng Cơ quan Phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) triển khai Chương trình hỗ trợ doanh nghiệp chuyển đổi số giai đoạn 2021-2025. Để đến năm 2025, Chương trình hướng tới 4 mục tiêu, bao gồm: 100% doanh nghiệp được nâng cao nhận thức về chuyển đổi số; Tối thiểu 100 nghìn doanh nghiệp được hỗ trợ kỹ thuật về chuyển đổi số; Tối thiểu 100 doanh nghiệp được hỗ trợ làm mô hình chuyển đổi số điển hình thành công để lan tỏa và nhân rộng; Thiết lập mạng lưới chuyên gia gồm tối thiểu 100 tổ chức, cá nhân tư vấn, cung cấp giải pháp thúc đẩy chuyển đổi số cho doanh nghiệp, hỗ trợ phát triển các nền tảng số.

Theo các chuyên gia, lộ trình chuyển đổi số cho DNNVV tại Việt Nam được khuyến nghị thực hiện chuyển đổi dần từ “doing digital” sang “being digital”. Các giai đoạn này là tương đối, tùy vào tình trạng thực tế, mục tiêu và tiềm lực của từng doanh nghiệp có thể thực hiện song song hoặc nối tiếp nhau.

Vẫn biết, áp dụng chiến lược chuyển đổi số là chuyển đổi mang tính tổ chức. Sự thay đổi mang tính tổ chức có liên quan đến toàn bộ tổ chức của doanh nghiệp hoặc của một tổ chức, bao gồm con người, quy trình, chiến lược, cấu trúc của tổ chức, nguyên lý cạnh tranh của doanh nghiệp, nơi mà tập trung hầu hết các mặt của cơ hội và thách thức do chuyển đổi số đem lại. Nếu nắm bắt tốt các lợi ích - giá trị, quy luật của chuyển đổi số, doanh nghiệp (tổ chức) đó sẽ tạo ra sự thay đổi nhanh chóng: năng suất lao động tăng, giá trị lao động tăng, cải thiện quy trình hiệu quả, từ đó nâng cao trải nghiệm khách hàng…

Duy Khánh